• خانه
  • آموزش
  • بخش اول: الزامات ساختمان‌ها و بناها در اجرای سيستم‌های کشف و اعلام حریق

بخش اول: الزامات ساختمان‌ها و بناها در اجرای سيستم‌های کشف و اعلام حریق

کتاب دستورالعمل و ضوابط طراحی، نظارت و اجرای سیستم های اعلام حریق به منظور یکسان سازی ضوابط اجرایی سیستم های اعلام حریق توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان گردآوری گردیده و در اختیار کارشناسان و مجریان قرار می گیرد.

این مجموعه در هفت بخش تدوین شده است که در این مقاله بخش اول ارائه خواهد شد.

دسته بندی سیستم های کشف و اعلام حریق :

نحوه انتخاب دسته طراحی :

این دستورالعمل توصیه نمی کند که کدام دسته از سیستم کشف و اعلام حریق می بایست در ساختمانی نصب شود، اما می تواند فهرست انتخاب مناسبی برای خریداران، بهره برداران، متخصصان، مسئولین اجرایی، بیمه گران یا طراحان سیستم قرار گیرد. با این حال در جدول زیر اطلاعاتی درباره دسته بندی های سیستم که به طور معمول در انواع مختلف ساختمان ها و کاربری ها نصب می گردد، ارائه میشود.

جدول انتخاب دسته طراحی
حفاظت از اموال (Property Protection) حفاظت از جان (Life Protection) توضیحات
M دستی – صرفا استفاده از شستی اعلام حریق
P1 L1 M + تشخیص خودکار کلیه اماکن و فضاها
P2 L2 M + تشخیص خودکار فضاهای با خطر بالای حریق و فضاهای استراحتگاهی
L3 M + تشخیص خودکار مسیرهای فرار و اتاق های منتهی به مسیرهای فرار
L4 M + تشخیص خودکار مسیرهای خروج اضطراری
L5 M + تشخیص خودکار فقط برای فضاهای با خطر بالا



این جدول به طور معمول دسته سیستمی که در اماکن مختلف نصب می شود را توصیف می نماید و این اطلاعات میتواند به عنوان یک پیشنهاد بر اساس تفسیر مرسومی از قوانین ایمنی و حفاظت حریق در نظر گرفته شود، تصمیمات مربوط به دسته مناسب سیستم برای هر ساختمان خاص میتواند توسط مقامات مسئول اجرایی انجام پذیرد.
 
جدول دسته سیستم هایی که در اماکن مختلف نصب می شوند.
نوع محل دسته معمول سیستم توضیحات
مکان های متداول کار، نظیر ادارات، مراکز خرید، کارخانجات، انبار ها و رستوران ها M یا P1/M یا P2/M سیستم دسته M به طور معمول نیاز قوانین را برآورده میکند، با این وجود اغلب با سیستم دسته P به منظور برآورده ساختن الزامات بیمه گران، مانند بیمه نامه شرکت برای حفاظت از اموال، یا برای حفاظت در برابر وقفه کسب و کار ترکیب می شود.
هتل ها و خوابگاه ها L1 یا L2 در محل های خواب، الزامات طراحی معمولا بر اساس توصیه ها برای سیستم دسته L3 است ولیکن کاشف ها به طور معمول در اکثر اتاق ها و مناطق نصب می شود، از آنجاییکه حریق تقریبآ در هر منطقه از ساختمان می تواند تهدید برای ساکنان در خواب باشد، بنابراین، در عمل دسته سیستم حداقل L2 است .در صورتیکه تعداد اندکی فضای حفاظت نشده وجود داشته باشد عملآ دسته سیستم L1 است مگر توصیه هایی که نصب کاشف را در دسته L1 را منع کرده باشد.
خانه های بزرگ عمومی (تصرف غیرمسکونی) M
خانه های عمومی با تصرف مسکونی L2
مدرسه ها، به غیر از مدرسه های کوچک تک طبقه با کمتر از 160 دانش آموز M یا M/P2 یا M/P2/L4 یا M/P2/L5 دسته سیستم به طور معمول بر اساس یک ارزیابی از ریسک حریق است.در بسیاری از مدارس سیستم دسته P به منظور مقابله با خطر آتش سوزی عمدی نصب می شود.در مدارسی که در زمان های مشخص نسبتا پر از سکنه میشود)مثلا در طول کلاس های عصر یا استفاده انجمن ها (یک سیستم دسته L4 یا L5 بعضی مواقع مناسب در نظر گرفته می شود.
بیمارستان ها L1 (با تغییرات کوچک ممکن)
محل اجماع، (نظیر سینماها، تئاترها، تالارهای نمایشگاه، موزه ها و گالری ها ، مراکز تفریحی و …) محل های کوچک (نظیر اقامت کمتر از ۳۰۰ نفر) سایر محل ها M
L1 تا L4 سیستم L1 اغلب در ساختمان های مجتمع یا بزرگ ارائه میشود.
ترمینال های حمل و نقل M/L5
مراکز خرید سر پوشیده L1 تا L3 طراحی دقیق باید محاسبه شده و اغلب بخشی از راه حل مهندسی حریق را شکل می دهد.
محل های مراقبتی مسکونی L1 تا L3 L1 برای محل های بزرگ و وسیع مناسب تلقی می شود.
زندان ها M/L5
مراکز خرید سر پوشیده L1 تا L3 طراحی دقیق باید محاسبه شده و اغلب بخشی از راه حل مهندسی حریق را شکل می دهد.
ساختمان های با تخلیه فاز بندی شده L3
ساختمان هایی که در آنها سایر اقدامات حفاظت در برابر حریق، از جمله مسیر های فرار، راهنمای حرکتی مشخص M/L5 کاشف های حریق نصب شده برای جبران حداقل استاندارد حفاظت در برابر حریق را تامین می کند.
ساختمان های دارای اتاق های داخلی که فرار از آنها تنها از طریق عبور از دیگر اتاقها ممکن است، جایی که دید بین اتاق های داخلی و اتاق دسترسی ناکافی است. M/L5 کاشف های دودی در اتاق دسترسی قرار می گیرد.
ساختمان هایی که در آنها کشف کننده خودکار حریق برای بهره برداری از سایر سیستم های حفاظت حریقی ضروری است(نظیر نگهدارنده مغناطیسی درب) M/L5 مراقبت ضرورت دارد به منظور اطمینان از اینکه کاشف های حریق خودکار به نحوی قرار بگیرند که دود سرد نتواند از سطح پایین کاشف ها عبور نموده و موجب رهایی نگهدارنده های مغناطیسی درب و عبور دود از درب های باز شود.
شرایطی که در آنها حریق به سرعت می تواند از یک منطقه خالی از سکنه گسترش یافته و راههای فرار مناطق دارای سکنه را تخریب نماید. M/L4 یا M/L5 عملکرد مرسوم شامل قراردادن کاشف های حریق خودکار در کلیه مناطق خالی از سکنه نظیر انبار یا موتورخانه نمی شود.
هر ساختمانی که در آنها کشف خودکار حریق به عنوان ضرورتی برای بیمه اموال یه به منظور جذب تخفیف حق بیمه مهیا می شود. M/P1 یا M/P2

 

ساختمان های تجاری، اداری و مختلطی که نیاز به سیستم کشف و اعلام حریق دارند :

1- ساختمان های تجاری تک واحد (مانند مراکر خرید و…) با متراژ ۵۰۰ متر مربع و بیشتر.

تبصره : ساختمان های تجاری که کنار هم ساخته شده و هیچ ورودی مشترکی ندارند مانند بند ۱ می باشند.

2- ساختمان های تجاری دارای ورودی مشترک و متراژ کل (تجمیع) ۳۰۰ متر مربع و بیشتر.

3- ساختمان های تجاری اداری و اداری مسکونی با بیش از ۳ طبقه از کف زمین و یا متراژ کل (تجمیع) ۳۰۰ متر مربع و بیشتر.

4- ساختمان های تجاری، مسکونی با مجموع ۵ واحد و بیشتر (تجمیع واحد های تجاری و مسکونی).

5- در ساختمان های با کاربری مختلط در صورتیکه هر کدام از کاربری ها بصورت مجزاء طبق شرح بند های فوق و یا جداول مسکونی نیاز به سیستم کشف و اعلام حریق داشته باشند، در کل بنا بایستی سیستم کشف و اعلام حریق طراحی و نصب گردد.

6- در ساختمان هایی با کاربری مختلط که لازم است سیستم کشف و اعلام حریق نصب گردد، می بایست سیستم فوق بصورت یکپارچه و یا مرتبط انتخاب، طراحی و نصب گردند.

انتخاب نوع سیستم اعلام حریق به عهده طراح می باشد اما به منظور سهولت در انتخاب می توان از جداول زیر استفاده نمود.

توجه : گروه های ساختمانی الف ، ب ، ج و د بر اساس آیین نامه مقررات ملی طبقه بندی شده است.

توضیح : در صورت نیاز به سیستم کشف و اعلام حریق در ساختمان های مذکور، نوع سیستم از جدول زیر مشخص می گردد. در صورتیکه انتخاب سیستم به نحوی است که هم شامل سیستم متعارف و هم سیستم آدرس پذیر می گردد، سیستم از نوع آدرس پذیر طراحی و اجراء گردد.

همچنین در ساختمان هایی که سیستم کشف و اعلام متعارف پیشنهاد گردیده است می توان از سیستم هوشمند آدرس پذیر استفاده نمود.

جدول نوع سیستم کشف و اعلام حریق در ساختمان های مذکور
نوع و کاربری ساختمان سيستم متعارف سيستم آدرس پذير
ساختمان های تجاری گروه الف و ب گروه ج و د
ساختمان های مختلط (اداری، تجاری و تجاری عمومی و…) به جزء تجاری مسکونی گروه الف و ب گروه ج و د
ساختمان های مختلط تجاری، مسکونی تا ۱۹ واحد ۲۰ واحد و به بالا و یا گروه د
ساختمان های اداری گروه الف و ب گروه ج و د
دانشگاه، دبیرستان، مراکز آموزشی، فنی حرفه ایی و پژوهشی گروه الف و ب گروه ج و د
مهدکودک، کودکستان و محل نگهداری نوزادان وکودکان گروه الف گروه ب و ج و د
محل نگهداری معلولین و سالمندان گروه الف و ب و ج و د
هتل، متل، خوابگاه دانشجویی، مهمانسراهای اداری و خوابگاه های عمومی و زائرسرا تا ۲۵ تخت و یا تا ۱۲ اتاق از ۲۵ تخت و یا ۱۲ اتاق به بالا
نمایشگاه، کتابخانه، گالری، سالن مطالعه گروه الف گروه ب و ج و د
مراکز درمانی بدون تخت بستری از قبیل درمانگاه، کلینیک، پزشکی قانونی و… گروه الف گروه ب و ج و د
مراکز درمانی با تخت بستری از قبیل بیمارستان، زایشگاه، کلینیک، دارالشفاء و… گروه الف و ب و ج و د
هتل آپارتمان گروه الف گروه ب و ج و د
ساختمان های باستانی، موزه و محل نگهداری آثارهنری و باستانی گروه الف گروه ب و ج و د
تالارهای پذیرایی، تاتر، سینما و محل های تجمع عمومی گروه الف گروه ب و ج و د
ساختمان های عمومی از قبیل سالن و محلهای ورزشی، استخر، سونا، حمام عمومی، گلخانه بجزء سالن چند منظوره گروه الف و ب گروه ج و د
جایگاه عرضه سوخت گروه الف و ب و ج و د با نظرکارفرما
انبارها و سردخانه گروه الف و ب و ج گروه د
پارکینگ مسقف گروه الف و ب و ج و د
سالن انتظار و سالن داخلی فرودگاه گروه الف و ب و ج و د
مراکز انتظامی و محل های وابسته به آن گروه الف و ب و ج و د
مراکز مذهبی از قبیل مساجد، حسینیه، دارالقرآن، حوزه های علمیه، مصلی، کلیسا گروه الف و ب گروه ج و د
انبارهای سوخت گروه الف و ب و ج و د

 

در کلیه ساختمان های مسکونی با شرایط ذیل سیستم های کشف و اعلام حریق الزامی است :

  • ساختمان های ۵ سقف و بیشتر از تراز صفر
  • واحد های مسکونی با حداقل ۱۱ واحد و بیشتر
  • در کلیه ساختمان های گروه “د” و بالاتر سیستم اعلام حریق آدرس پذیر الزامی است.

لازم به توضیح می باشد که گروه بندی های الف ، ب ، ج و د بر پایه آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان طبقه بندی شده است.

توجه : اجرای سیستم کشف و اعلام حریق (به اختصار سیستم اعلام حریق) (در ساختمانها و بناهای مسکونی کمتر از ۵ طبقه (از تراز ۰.۰۰) اختیاری بوده ولی توصیه می گردد این بناها به لحاظ تامین شرایط ایمنی و حفاظت از جان و سرمایه شهروندان، نسبت به اجرای سیستم های اعلام حریق اقدام نمایند.

 
نوع ساختمان ساختمان کمتر از ۵ طبقه از کف زمین و کمتر از ۱۱ واحد ساختمان کمتر از ۵ طبقه از کف زمین و ۱۱ واحد و به بالا ساختمان ۵ طبقه به بالا تا ۱۰ طبقه از کف زمین و تا ۲۰ واحد ساختمان ۲۰ واحد و به بالا ساختمان بیش از ۱۰ سقف و یا بیش از ۵۰۰۰ متر مربع
سیستم متعارف اختیاری تا ۱۶ واحد (آژیر از نوع عمومی) ۱۷ تا ۱۹ واحد (آژیر از نوع مستقل یا گروه بندی) تا ۱۶ واحد (آژیر از نوع عمومی) ۱۷ تا ۱۹ واحد (آژیر از نوع مستقل یا گروه بندی) غیر مجاز غیر مجاز
سیستم آدرس پذیر اختیاری اختیاری اختیاری اجباری اجباری
توضیحات استفاده از سیستم اعلام حریق اختیاری است استفاده از یک نوع سیستم اجباری است استفاده از یک نوع سیستم اجباری است استفاده از سیستم آدرس پذیر اجباری است استفاده از سیستم آدرس پذیر اجباری است

خلاصه جدول فوق به شرح ذیل می باشد :

 
سیستم آدرس پذیر ساختمان ۲۰ واحد و به بالا ساختمان بیش از ۱۰ طبقه از کف ساختمان بیش از ۵۰۰۰ متر مربع
سیستم متعارف ساختمان کمتر از ۵ طبقه از کف و ۱۱ واحد به بالا ساختمان ۵ طبقه از کف و به بالا تا ۱۰ سقف ساختمان ۱۱ واحد و به بالا تا ۲۰ واحد
 

منبع: سازمان نظام مهندسی ساختمان


     مقالات مرتبط :
  • تلفن : (۴ خط) ۳۶۶۴۵۲۶۰-۰۳۱

  • تلفاکس : ۳۶۶۵۰۱۴۶-۰۳۱

  • ایمیل :

آخرین مقالات

آخرین اخبار

حضور موفق شرکت آتش نماد سیستم در نمایشگاه ایمنی و آتش نشانی ۱۴۰۲
شرکت آتش نماد سیستم، میزبان فعالان صنعت ساختمان ایران
سمینار تخصصی-آموزشی بررسی ضوابط طراحی و اجرای سیستم‌های اعلام حریق

تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شرکت فایرایندکس می‌باشد.